आज के इस Article में हम आपके लिए लेकर आए हैं Vilom Shabd Hindi Mein विलोम शब्द का अर्थ होता है उल्टा। किसी भी शब्द का विपरीत या उल्टा अर्थ देने वाले शब्द विलोम शब्द (Vilom Shabd) कहलाते है। विलोम शब्द को आप, विपरीतार्थक शब्द या विरुद्धार्थी शब्द भी कह सकते हैं। विलोम शब्दों को अंग्रेजी में Antonyms भी कहा जाता है।

उदाहरण – दिन का विलोम शब्द रात होता है। और हार का विलोम शब्द जीत होता है
1000+ विलोम शब्द | Vilom Shabd Hindi Mein
हम आपको 1000+ विलोम शब्द की पीडीऍफ़ इस पोस्ट के अंत में देंगे आप वहां से डाउनलोड कर सकते हैं।
1000 सामान्य ज्ञान प्रश्नोत्तरी Free PDF Download
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
उपमय | अनुमय |
उपयोग | दुरूपयोग |
रात | दिन |
साध्य | असाध्य |
आना | जाना |
आगमन | प्रस्थान |
आकार | निराकार |
आंतरिक | बाह्य |
आधार | विकर्ण |
आंकलन | विकलन |
शत्रु | मित्र |
वरदान | अभिशाप |
हर्ष | शोक |
मूल्यवान | अमूल्यवान/ मूल्यहीन |
वरदान | अभिशाप |
राग | द्वेष |
मित्रता | शत्रुता |
सुलभ | दुर्लभ |
मूक | वाचाल |
यश | अपयश |
शुष्क | आर्द्र |
रुगण | स्वस्थ |
शुभ | अशुभ |
आदान | प्रदान |
विरत | निरत |
हर्ष | शोक |
शत्रु | मित्र |
नगद | उधार |
क्षणिक | शाश्वत |
अधोमुखी | उद्भमुखी |
अनिवार्य | वैकल्पिक |
अनुलोम | विलोम |
अधिक | न्यून |
स्वामी | सेवक |
सित | असित |
साहसी | कायर |
सुरक्षित | असुरक्षित |
विशेष | सामान्य |
विषम | सम |
सत्कार | तिरस्कार |
वृद्ध | बालक |
विद्या | अविद्या |
व्यावाहारिक | अव्यावाहारिक |
व्यय | आय |
सुविधा | असुविधा |
गंभीर | सहज |
स्वदेश | विदेश |
गंधीला | सुगन्धित |
श्रीगणेश | इतिश्री |
घंटा | पल |
विष | अमृत |
क्षर | अक्षर |
लुप्त | व्यक्त |
सुधा | गरल |
सुगम | दुर्गम |
वन | मरू |
संतोष | असंतोष |
लघु | गुरु |
सामायिक | असामयिक |
श्रव्य | दृश्य |
लिप्त | अलिप्त |
स्थावर | जंगम |
स्वजाति | विजाती |
वीर | कायर |
शिव | अशिव |
सुभग | दुर्भग |
घनिष्ठ | बहिरंग |
गंधाहारक | गंधदायक |
घटित | अघटित |
आधार | निराधार |
अवनि | अंबर |
हिंसा | अहिंसा |
चल | अचल |
अमृत | विष |
अनुराग | विराग |
उद्यमी | आलसी |
अति | अल्प |
अस्त | उदय |
लघु | गुरु |
ज्ञान | अज्ञान |
दोष | निर्दोष |
आज | कल |
अवनति | उन्नति |
अमावस्या | पूर्णिमा |
पुरा | अधूरा |
अनभिज्ञ | भिज्ञ |
अपेक्षा | उपेक्षा |
सम्मान | अपमान |
रक्षक | भक्षक |
सगुण | निर्गुण |
विधि | निषेध |
विधवा | साधवा |
शयन | जागरण |
शीत | ऊष्ण |
सक्रिय | निष्क्रिय |
सफल | असफल |
उपस्थित | अनुपस्थित |
मनुष्यता | पशुता |
आसक्त | अनाशक्त |
ईर्ष्या | प्रेम |
सफल | असफल |
सकाम | निष्काम |
औचक | अक्सर |
मिथ्या | सत्य |
उषा | सौम्य |
निंदा | प्रशंसा |
योगी | भोगी |
ओतप्रोत | विलग |
मिलन | विछोह |
परकीया | स्वकीया |
पक्ष | विपक्ष |
रहित | सहित |
पूर्ण | अपूर्ण |
रात्रि | दिवस |
जन्म | मृत्यु |
मानव | दानव |
ग्रामीण | शहरी |
पतिव्रता | कुलटा |
स्वाभाविक | अस्वाभाविक |
गतिरोध | निर्विरोध |
गति | अगति |
गड़बड़ | सही |
सात्विक | तामसिक |
गड़ना | निकलना |
सुशील | दुशील |
कर्ण कटु | कर्ण प्रिय |
लडखडाना | संभालना |
लगाव | दुराव |
लगातार | रुक रूककर |
सदाचारी | कदाचारी |
संकोच | असंकोच |
लगाना | हटाना |
सार्थक | निरर्थक |
स्वच्छ | मलिन |
घमासान | सामान्य |
ज्योति | तम |
कर्मशील | कर्महीन |
लड़की | लड़का |
क्षम्य | अक्षम्य |
गठित | अगठित |
सुकृति | दुष्कृति |
समस्या | समाधान |
स्थूल | सूक्ष्म |
सुलझाव | उलझाव |
संग | असंग |
अल्पायु | दीर्घाय |
सुपरिणाम | दुष्परिणाम |
ज्येष्ठ | कनिष्ठ |
सहज | कठिन |
सुपात्र | कुपात्र |
लघु | दीर्घ |
लड़ाई | सुलह |
साकार | निराकार |
सुपथ | कुपथ |
सदय | निर्दय |
स्वीकृति | अस्वीकृति |
साधु | असाधु |
लम्ब | आधार |
ललित | कुरूप |
क्षमा | दंड |
लड़ना | मिलना |
क्षणिक | शास्वत |
लवलीन | अमग्न |
सूना | भरा |
सदाचार | दुराचार |
लब्ध | अनुपलब्ध |
गत | आगत |
गतिमान | स्थिर |
ग़दर | शांति |
लग्न | कुलग्न |
घंटा | घंटी |
सुलभ | दुर्लभ |
सुमति | कुमति |
लम्हा | घंटा |
लबालब | खाली |
साहस | साहसहीन |
लटपट | सही |
सुर | असुर |
पंडित | मूर्ख |
विवादास्पद | निर्विवाद |
दयालु | निर्दयी |
क्षुद्र | महान |
छूत | अछूत |
घटती | बढ़ती |
समाज | व्यक्ति |
जंगली | पालतू |
स्वकीया | परकीय |
ससीम | असीम |
शोषण | पोषण |
सपूत | कपूत |
लौकिक | अलौकिक |
विश्लेषण | संश्लेषण |
जल | थल |
धीर | अधीर |
नख | शिख |
छली | निश्चल |
विवेक | अविवेक |
समास | व्यास |
सदाशय | दुराशय |
विश्वास | अविश्वास |
घटाना | बढ़ाना |
व्यष्टि | समष्टि |
क्षम | अक्षम |
सम्पद | विपद |
विजय | पराजय |
विनय | अविनय |
ओढ़ना | बिछाना |
ईश्वर | अनीश्वर |
ओजस्विता | ओजहीनता |
आगमन | गमन |
इहलोक | परलोक |
सज्जन | दुर्जन |
औचित्य | अनुचित्य |
कनिष्ठ | ज्येष्ठ |
उत्तीर्ण | अनुतीर्ण |
धर्म | अधर्म |
लहलहाना | मुरझाना |
नक़द | उधार |
संकीर्ण | उदार |
लवण | शर्करा |
न्याय | अन्याय |
लम्पट | सदाचारी |
धीर | अधीर |
विशुद्ध | दूषित |
अल्प | अधिक |
लटकना | उठना |
लब्धप्रतिष्ठित | छिन्नप्रतिष्ठ |
धूप | छाँव |
अनाहूत | आहुत |
दुराचारी | सदाचारी |
अल्प | अधिक |
दाता | याचक |
अनुकूल | प्रतिकूल |
जन्म | मरण |
मिथ्या | सत्य |
अधम | उत्तम |
लचीला | कठोर |
भाव | अभाव |
दुर्लभ | सुलभ |
मित्र | शत्रु |
दयालु | निर्दयी |
देव | दानव |
हर्ष | शोक |
दिन | रात |
विकसित | अविकसित |
अगम | सुगम |
शुष्क | आर्द्र |
अतिवृष्टि | अनावृष्टि |
जड़ | चेतन |
विद्वान | मूर्ख |
ललाई | सफ़ेदी |
अनिवार्य | वैकल्पिक |
मूक | वाचाल |
अभिज्ञ | अनभिज्ञ |
आरंभ | अंत |
महंगा | सस्ता |
अनुरक्ति | विरक्ति |
ओज | ओजहीन |
जटिल | सरल |
आश्रित | अनाश्रित |
औलाद | वालिद |
सखा | शत्रु |
अच्छाई | बुराई |
अपकार | उपकार |
अनुलोम | विलोम |
अंधेरा | उजाला |
अर्वाचीन | प्राचीन |
अर्वाचीन | प्राचीन |
कर्ज़दार | महाजन |
अवलम्ब | निरालम्ब |
अरुचि | रुचि |
अमीर | ग़रीब |
अतुकान्त | बुढ़ापा |
वरदान | अभिशाप |
रक्षक | भक्षक |
विश्वास | अविश्वास |
विरोध | समर्थन |
नियमित | अनियमित |
निरक्षर | साक्षर |
निश्चित | अनिश्चित |
धीरे | तेज़ |
निजी | सार्वजनिक |
आशा | निराशा |
आदर्श | यथार्थ |
आदि | अंत |
उद्यमी | आलसी |
घमंडी | विनयी |
आगामी | गत |
उचित | अनुचित |
आलस्य | स्फूर्ति |
आश्रित | निराश्रित |
उर्वर | ऊसर |
हित | अहित |
ऐसा | वैसा |
घनेरा | नगण्य |
गँवई | शहरी |
आकर्षण | विकर्षण |
विधि | निषेध |
कठिन | सरल |
बुराई | भलाई |
सफल | असफल |
आलस्य | फुर्ती |
बंधन | मुक्ति |
अल्पभाषी | बातूनी |
कभी-कभी | अक्सर |
सज्जन | दुर्जन |
शीत | उष्ण |
संतोष | असंतोष |
आरंभ | अंत |
सक्रिय | निष्क्रय |
आवश्यक | अनावश्यक |
धनी | ग़रीब, निर्धन |
उधार | नक़द |
घटाव | जोड़ |
आग्रह | दुराग्रह |
उपस्थित | अनुपस्थित |
आकाश | पाताल |
देशी | परदेशी |
उत्तरार्द्ध | पूर्वार्द्ध |
मंगल | अमंगल |
एकता | अनेकता |
ऊंचा | नीचा |
मेहनती | आलसी/कामचोर |
उत्कृष्ट | निकृष्ट |
कर्मशाला | विश्रामशाला |
सत्य | असत्य |
सुसंगति | कुसंगति |
सन्मार्ग | कुमार्ग |
उपजाऊ | बंजर |
सौन्दर्य | कुरूपता |
आस्तिक | नास्तिक |
जागृति | सुषुप्ति |
लड़ाका | सद्भावी |
अगला | पिछला |
आज़ादी | ग़ुलामी |
आनंद | शोक |
तुच्छ | महान |
आधुनिक | प्राचीन |
जय | पराजय |
तुकांत | अतुकांत |
आर्द्र | शुष्क |
अक्रुर | क्रुर |
लय | बेलय |
शयन | जागरण |
उन्नति | अवनति |
स्वस्थ | अस्वस्थ |
एक | अनेक |
समझदार | नासमझ |
आना | जाना |
स्वीकृत | अस्वी |
बासी | ताजा |
नूतन | पुरातन |
विषम | सम |
विधवा | सधवा |
विशिष्ट | सामान्य/साधारण |
भूलना | याद करना |
बाढ़ | सूखा |
बुद्धिमता | मूर्खता |
अनभिज्ञ | भिज्ञसु |
शुभ | अशुभ |
अग्रज | अनुज |
अकलुष | कलुष |
अनित्य | नित्यकलुष |
जेय | अजेय |
अकाल | सुकाल |
लयात्मक | अलायात्मक |
अग्राह्य | ग्राह्य |
लरजना | थिरना |
अंकुश | निरंकुश |
लचीलापन | कड़ापन |
छांह | धूप |
क्षणिक | शाश्वत |
जीवन | मरण |
जल | स्थल |
जवानी | बुढ़ापा |
छल | निश्छल |
लजीला | निर्लज्ज |
लड़ाना | मिलाना |
लचक | कठोरता |
अंतरंग | बाहरी |
प्रभु | दास |
अपेक्षा | उपेक्षा |
चल | अचल |
औवल | आखिर |
भूत | भविष्य |
भाव | अभाव |
अग्नि | जल |
राग | विराग |
उपयुक्त | अनुपयुक्त |
आच्छादित | अनाच्छादित |
अस्त | उदय |
औचक | नियमित |
औंधाना | सीधा करना |
अर्थ | अनर्थ |
आलस्य | स्फूर्ति |
एक | अनेक |
उर्वर | ऊसर |
प्रकाश | अंधकार |
अनुज | अग्रज |
उत्थान | पतन |
आग्रह | दुराग्रह |
एकता | अनेकता |
आगामी | गत |
आदान | प्रदान |
आकर्षण | विकर्षण |
आदि | अंत |
अतिवृष्टि | अनावृष्टि |
निर्मल | मलिन |
औहाती | विधवा |
उत्कर्ष | अपकर्ष |
इच्छा | अनिच्छा |
भद्र | अभद्र |
आशीर्वाद | अभिशाप |
तम | उजाला |
आध्यात्मिक | भौतिक |
अल्पायु | दीर्घायु |
औरत | मर्द |
इच्छा | अनिच्छा |
शुभ | अशुभ |
नस्वर | अनश्वर |
आस्था | अनास्था |
बाढ़ | सूखा |
लाभ | हानि |
आदर | निरादर |
डर | निडर |
कच्चा | पक्का |
अनुरक्त | विरक्त |
पंडित | मुर्ख |
धर्म | अधर्म |
सनाथ | अनाथ |
मानव | दानव |
सोना | जागना |
अगला | पिछला |
- हस्व -दीर्घ
- अमावस्या -पूर्णिमा
- असली -नकली
- अरूचि -सुरूचि
- अज्ञ -विज्ञ
- अनागत -आगत
- हित -अहित
- हिंसा -अहिंसा
- सद्वृत -दुवृत
- विदुषी -अज्ञानी
- निकट -दूर
- निर्माण -विनाश
- झूठ -सच
- ठोस -तरल
- डरपोक -निड़र
- तुच्छ -महान
- तकलीफ़ -आराम
- नकली -असली
- सर्द -गर्म
- सत -असत
- आशा -निराशा
- आधुनिक -प्राचीन
- उत्कर्ष -अपकर्ष
- उषा -संध्या
- उग्र -सौम्य
- उदार -अनुदार
- सफल -विफल
- अमर -मर्त्य
- अधम -उत्तम
- आगामी -विगत
- कृष -स्थूल
- अकाल – सुकाल
- एकांगी –सर्वागीण
- ऐश्वर्य –दारिद्य
- कंकाल –शरीर
- आयात -निर्यात
- असली -नकली
- कृष्ण -शुक्ल
- सचेत -अचेत
- सच्चरित -दुश्चरित
- सुकर -दुष्कर
- नीचा -ऊंचा
- निंदा -स्तुति
- शिष्य -गुरु
- सभ्यता -बर्बरता
- संगत -असंगत
- सजल -निर्जल
- अनिष्ट -इष्ट
- अस्त -उदय
- अस्ताचल -उदयाचल
- अंतर -बाह्य
- अंशतः -पूर्णतः
- वास्तविक -अवास्तविक
- विकास -पतन
- विस्मरण -स्मरण
- विस्तृत -संक्षिप्त
- वैतनिक -अवैतनिक
- व्यक्त -अव्यक्त
- श्रांत -अश्रांत
- व्यर्थ -सार्थक
- विभक्त -अविभक्त
- अल्पकालीन -दीर्घकालीन
- संक्षेप -विस्तार
- सरस -नीरस
- सौभाग्य -दुर्भाग्य
- शयन -जागरण
- शीत -उष्ण
- शुष्क -आर्द्र
- अल्पज्ञ -बहुज्ञ
- अपेक्षित -अनपेक्षित
- अधुनातन -पुरातन
- अस्पृश्य -स्पृश्य
- साक्षर -निरक्षर
- सुदूर -अदूर
- लहँगा -साड़ी
- ललकना -विलगना
- ललकार -पुकार
- ललकारना -पुकारना
- ललचना -त्यागना
- लफंगा -भला शरीफ़
- लदाई -उतराई
- लताड़ -प्यार
- सापेक्ष -निरपेक्ष
- विरह -मिलन
- लहू -पसीना
- चिर -अचिर
- अर्जित -अनर्जित
- अंत -प्रारंभ
- प्रलय -सृष्टि
- पतिव्रता -कुलटा
- पाप -पुण्य
- पतला -मोटा
- प्रत्यक्ष -परोक्ष
- अंतिम -प्रारंभिक
- औगत -सुगत
- औद्योगिक -अनौद्योगिक
- सहयोगी -प्रतियोगी
- विद्वान -मूर्ख
- वृद्धि -हास्र
- वादी -प्रतिवादी
- वैमनस्य -सौमनस्य
- विरागी -रागी
- औपचारिक -अनौपचारिक
- संगठन -विघटन
- सरल -क्लिष्ट
- संतुष्ट -असंतुष्ट
- सम -विषम
- औपचारिकता -अनौपचारिकता
- औघर -सुघर
- कटु -मधुर
- हर्ष -शोक
- क्षणिक -शाश्वत
- विधि -निषेध
- विधवा -सधवा
- शयन -जागरण
- क्रिया -प्रतिक्रिया
- कड़वा -मीठा
- क्रुद्ध -शान्त
- कर्म -निष्कर्म
- अमृत -विष
- रात -दिन
- अन्धकार -प्रकाश
- चिरंतर -नश्वर
- चोर -साधू
- विशालकाय -लघुकाय
- जल्दी -देरी
- जीवन -मरण
- जल -थल
- जड़ -चेतन
- जटिल -सरस
- ओजस्वी -ओजहीन
- ओट -प्रकट
- सुकर्म -कुकर्म
- सुख -दुःख
- सुन्दर -कुरूप
- सबाध -निर्बाध
- संकीर्ण -उदार
- सूक्षम -स्थूल
- संगत -असंगत
- संत -असंत
- संश्लिष्ट -विश्लिष्ट
- गठीला -ढीला
- ऋजु -कुटिल
- शीत -उष्ण
- सक्रिय -निष्क्रय
- आकर्ष -विकर्ष
- आर्द्र -शुष्क
- आहार -अनाहार
- ऋणी -उऋण
- अज्ञ -विज्ञ
- घात -प्रतिघात
- आचार -अनाचार
- आदत्त -प्रदत्त
- आदर -अनादर
- उचित -अनुचित
- आरम्भ -अंत
- आह्वान -विसर्जन
- पोषण -कुपोषण
- प्रमाणित -अप्रमाणित
- भंग -अभंग
- भूषण –दूषण
- मार्ग -कुमार्ग
- घमंड -विनय
- घोषित -अघोषित
- संयोग -वियोग
- विपत्ति -संपत्ति
- विवाद -निर्णय
- गँवाना -पाना
- गँवार -शहरी ,होशियार
- गणतंत्र -राजतंत्र
- अपेक्षा -उपेक्षा
- जीवित -मृत
- जोड़ -घटाव
- जंगम -स्थावर
- गणनीय -अगणनीय
- गण्य -नगण्य
- कलंक -निष्कलंक
- कलकल -शांत
- करीना -बेढंग
- करुण -निष्ठुर
- ग्राम्य -स्थूलशिष्ट
- विश्वास -संदेह
- मुक्त -ग्रस्त
- रक्षित -आरक्षित
- वजह -बेवजह
- वैध -अवैध
- स्वतंत्र -परतन्त्र
- लघुता -बड़प्पन
- लघुशंका -दीर्घशंका
- लतखोर -भला
- लताड़ना -थपराना
- लतिका -पौधा
- रचना -विनाश
- रत -विरत
- राजतंत्र -प्रजातंत्र
- रिक्त -पूर्ण
- रंगीन -रंगहीन
- विरोध -अवरोध
- शक्तिशाली -शक्तिहीन
- विमुख -सन्मुख
- वृहत -लघु
- वीरान -आबाद
- गठियाना -खोलना
- कठिनाई -सरलता
- हार -जीत
- हानि -लाभ
- संतुलन -असंतुलन
- सावधानी -असावधानी
- शासक -शासित
- शुचि -अशुचि
- वृष्टि -अनाविष्टि
- हार -जीत
- सुबुद्धि -कुबुद्धि
- सच -झूठ
- सुबह -शाम
- सभय -निर्भय
- श्वेत -श्याम
- वसंत -पतझड़
- लक्षितार्थ -अभिधार्थ
- लम्बाई -चौड़ाई
- अज्ञान -ज्ञान
- अनुपस्थिति -उपस्थिति
- गजब -सामान्य
- स्पष्ट -अस्पष्ट
- सुस्त -चुस्त
- विशिष्ट -साधारण
- बंधन -मुक्ति
- ठोस -तरल
- सगुण -निर्गुण
- मूक -वाचाल
- रुग्ण -स्वस्थ
- रक्षक -भक्षक
- अंधकार – प्रकाश
- कंगला –खुशहाल
- अनाथ –सनाथ
- अर्पण -ग्रहण
- अगम – सुगम
- वरदान -अभिशाप
- औंधा -सीधा
- उन्नति -अवनति
- उपयुक्त -अनुपयुक्त
- उपाय -निरुपाय
- एकांगी -सर्वांगीण
- शुष्क -आर्द्र
- अतिवृष्टि -अनावृष्टि
- अर्थ -अनर्थ
- लम्बा -ठिगना
- लक्षित -अलक्षित
- लक्ष्णा -अभिधा
- वाद -प्रतिवाद
- लक्षण -कुलक्षण
- सघन -विरल
- सहायक -बाधक
- सहमत -असहमत
- सुबह -शाम
- सूर्योदय -सूर्यास्त
- सरकारी -ग़ैरसरकारी
- मुमकिन -नामुमकिन
- यश -अपयश
- युद्ध -शांति
- योग्य -अयोग्य
- ख़रीद -बिक्री
- ख़रीदना -बेचना
- गर्म -ठंडा
- गन्दा -साफ़
- उपकार -अपकार
- संग्रह -त्याग
- कच्चा -पक्का
- रात -दिन
- रुग्ण -स्वस्थ
- लकीर -बिंदु
- हर्ता -कर्ता
- अंधेरा – उजाला
- अत्यधिक – अत्यल्प
- सृष्टि -संहार
- संकल्प -विकल्प
- संधि -विग्रह
- लोभी -संतोषी
- लेन -देन
- लौह -स्वर्ण
- लम्बोदरा -छोटा
- लंबित -त्वरित
- लथपथ -सूखा
- लगभग -पूरा
- लखपति -खाकपति
- इच्छा -अनिच्छ
- अनुराग -विराग
- आदि -अंत
- अमृत -विष
- अथ -इत
- लक्ष्य -अलक्ष्य
- घायल -दुरुस्त
- घाटी -पर्वत
- तपन -ठंडक
- अनुकूल -प्रतिकूल
- शोर -शांन्ति
- श्रोता -वक्ता
- सम्बद्ध -असम्बद्ध
- स्वधर्म -विधर्म
- ओखली -मूसल
- ओछा -गंभीर
- संतोष -असंतोष
- आतुर -शांत
- आगामी -विगत
- आरोह -अवरोह
- निष्फल -सफल
- पदेन -अपदेन
- स्वतंत्र -परतंत्र
- मृत्यु -जन्म
- सुन्दर -बदसूरत, कुरूप
- सुपुत्र -कुपुत्र
- स्थाई -अस्थायी
- सजीव -निर्जीव
- सुगंध -दुर्गन्ध
- मंजूर -नामंजूर
- सुविधा -असुविधा
- सस्ता -महंगा
- सक्षम -अक्षम
- सुखान्त -दुखांत
- सच -झूठ
- यश -अपयश
- सगुण -निर्गुण
- मूक -वाचाल
- रुग्ण -स्वस्थ
- खुशी -दु:ख
- ख़रीददार -विक्रेता